1-) Çok uluslu bir şirketin ürettiği malın talep
fiyat esnekliği, A piyasasında (-0.13), B piyasasında (-1.13)’dür. Nasıl
değerlendirirsiniz? Aynı malın farklı fiyat esnekliklerine sahip olmasının
nedeni ne olabilir ? Tek fiyat uygulandığında elde edilen kar nasıl
arttırılabilir ? Malın talebinde bir artış olduğu taktirde üreticinin bunu
karşılayabilme kapasitesi neye bağlıdır ?
Çok uluslu bir şirketin ürettiği
bir malın farklı piyasalardaki talep eğrileri aşağıdaki gibidir:
A piyasasındaki malın fiyat
esnekliği B piyasasındaki malın fiyat esnekliğinden azdır. Aynı malın farklı
fiyat esnekliklerine sahip olmasının
nedeni tüketicilerin gelir düzeylerinin farklı olmasıdır. A
piyasasındaki x malının tüketicinin gelirinde büyük bir paya sahip olmadığından
fiyat artışından talep miktarı fazla etkilenmemektedir. Fakat B piyasasındaki x
malının tüketicinin gelirindeki payı önemli olduğundan fiyat artışına daha
duyarlı davranmaktadır.
A piyasasını göz önüne alarak her
iki piyasada da yüksek bir birimden tek
bir fiyat uygulanacak olursa ; A piyasasındaki talep esnekliği az olduğundan ,
A piyasasındaki üreticinin satış hasılatı artacak fakat B piyasasındaki talep
esnekliği çok olduğundan satış hasılatı azalacaktır. Aradaki dengeyi sağlamak
amacıyla iki piyasanın da hasılatını düşürmeden tek bir fiyat belirlenebilir.
Belirlenen bu denge fiyatıyla kar
arttırılabilir.
Malın talebinde artış olduğunda
bunun karşılanabilmesi ; üretim faktörlerine, emek ve sermayesi sınırlı olan
üreticinin, zamana ve üretimini arttırıcı yönde uygulamalarına bağlıdır.
2-) ^^ 1990’larda ev bilgisayarlı
satışları hızla arttı. Ancak kişi başına satışlar İstanbul’da Muğla’dakinden
daha fazladır. Kişi başına satışlar arsındaki farklılık Mecidiyeköy ile
Sultanbeyli arsında da görülmektedir.^^ esneklik açısından değerlendiriniz.
Esneklik kavramı bir üretici için neden önemlidir ? Tüketici kitlesinin geliri
yıldan yıla artış gösteriyorsa, bu üreticinin üretim kararını etkiler mi?
1990’larda bilgisayar
satışlarının artışını grafikle açıklarsak:
İstanbul’da bilgisayar
satışlarının fazla olması tüketicilerin bu mala ihtiyacının Muğla’daki
tüketicilerden fazla olmasıdır. Dolayısıyla İstanbul’daki piyasada bilgisayarın
fiyat talep esnekliği Muğla’dakinden daha azdır. Hatta İstanbul’un kendi
içindeki piyasalarında dahi bu esneklikler farklılık gösterir. Bunun nedenleri
tüketicilerin ihtiyaçları ve gelir dağılımının farklı olmasıdır.
Esneklik kavramı bir üretici için
önemlidir. Talep esnekliğine göre satış hasılatı artabilir ya da azalabilir.
Örneğin talep esnekliği çok olan bir malın fiyatının artışında talep miktarı
aşırı azalacağından üretici zarar eder. Bu nedenle üreticinin karının
devamlılığı telep esnekliği ile doğrudan ilişkilidir.
Tüketici kitlesinin geliri yıldan
yıla artış gösteriyorsa, bu üreticinin üretim kararında etkilidir. Geliri artan
tüketicinin satın alma kapasitesi de
artacağından talep miktarındaki
değişmeleri, kar etmek isteyen üreticinin karşılayabilmesi erekmektedir.
3-) Türkiye’nin Yunanistan ile
yaptığı dış ticarette 1998 ihracatı ithalatına eşit çıkmıştır. 1999
yılında Yunanistan’da gelir % 8
artmış, Türkiye’de % 4
azalmıştır. 1999 yılında ihracat ithalat dengesi nasıl değişmiştir ? Gelir
esnekliği farklılıklarının nedeni ne olabilir ?
·
ithal malların gelir esnekliği = 4.3
·
ihraç malların gelir esnekliği =2.6
^^ 1999 yılında Yunanistan’da gelir esnekliği % 8 artmış Türkiye’de % 4 azalmıştır.^^ Bu değişim 1999 yılında
ithalat ihracat dengesini bozmuştur. İhracat ithalattan fazla olmuştur. Çünkü
ihraç malların gelir esnekliği, ithal malların gelir esnekliğinden daha azdır.
Buradan şunu anlıyoruz; tüketicinin gelirindeki artma ya da azalmadan,ihraç
mallarının alımı ithal malların alımından daha az etkileniyor.
Gelir esnekliğinin farklı
olmasının nedeni tüketicilerin o malı
talep etme yüzdelerinin farklı olmasıdır.
4-) a malı için iki piyasanın
dengede olduğunu düşünürsek, hava koşulların olumsuz gitmesi nedeniyle arz aynı
oranda azalmıştır. Arz azalışının yaratacağı fiyat ve miktar değişimlerini
değerlendiriniz. Farklı oranlarda fiyat
değişimlerinin görülmesinin nedenlerini, eğimlerin farklılıkları ile
ilişkilendirerek açıklayınız. Üreticinin
toplam gelirindeki değişimleri değerlendiriniz. ( çok kısa dönemde x
piyasasında a malının talep fiyat esnekliği -0.3 , y piyasasında – 5.3 )
Arzdaki azalma, fiyatların
artışına, miktarın ise azalmasına neden olacaktır. X ve Y piyasasında azalma
miktarı aynı olurken fiyatlardaki artış farklılaşmaktadır. Grafikte görüldüğü
gibi X piyasasındaki fiyat artışı Y piyasasındakinden fazladır. Bunun sebebi
birinci grafiğin eğiminin az olması yani x piyasasındaki fiyat esnekliğinin Y
piyasasındakinden az olmasıdır. Üreticilerin toplam gelirlerindeki değişimler
de farklıdır. X piyasasındaki üretici Y
piyasasındaki üreticiden daha fazla kazanmıştır. Bu farkı algılamak için taralı
alanların karşılaştırılmasından yararlanılabilir. Görüldüğü gibi birinci
grafikteki alan ikinci grafiktekinden büyüktür.
5-) b malı için iki piyasanın
dengede olduğunu düşünürsek, hava koşulların olumsuz gitmesi nedeniyle arz aynı
oranda artmıştır. Arz artışının yaratacağı fiyat ve miktar değişimlerini
değerlendiriniz. Farklı oranlarda fiyat
değişimlerinin görülmesinin nedenlerini, eğimlerin farklılıkları ile
ilişkilendirerek açıklayınız. Üreticinin
toplam gelirindeki değişimleri değerlendiriniz. ( çok kısa dönemde x
piyasasında a malının talep fiyat esnekliği –0.2 , y piyasasında –4.02 )
Arzdaki artış, fiyatların
azalmasına, miktarın ise artmasına neden olacaktır. X ve Y piyasasında artma
miktarı aynı olurken fiyatlardaki azalma farklılaşmaktadır. Grafikte görüldüğü
gibi X piyasasındaki fiyat düşüşü Y piyasasındakinden fazladır. Bunun sebebi
birinci grafiğin eğiminin az olması yani x
piyasasındaki fiyat esnekliğinin
Y piyasasındakinden az olmasıdır. Üreticilerin toplam gelirlerindeki
değişimler de farklıdır. X piyasasındaki
üretici Y piyasasındaki üreticiden daha az kazanmıştır. Bu farkı algılamak için
taralı alanların karşılaştırılmasından yararlanılabilir. Görüldüğü gibi birinci
grafikteki alan ikinci grafiktekinden küçüktür.
6-) Hükümet, cari işlemler
açığını kapatabilmek ve yılın ilk 8 ayında meydana gelen otomobil ithalatındaki
artışı frenleyebilmek amacıyla lüks arabalara
1000 US $ vergi koymuştur. Tüketicilerin ödeyeceği fiyat 1000 $’ın
üstünde mi , altında mı yoksa aynı miktarda mı olacaktır ? açıklayın.
Tüketicilerin lüks arabalara
karşı belirli bir talep esnekliği
vardır. Eğer satıcı verginin tamamını tüketiciye yansıtmak isterse talep
miktarında belirli bir azalış gerçekleşecektir. Bunun dengelenmesi için talep
sabitken arz da azalacak ve yeni bir
piyasa fiyat dengesi oluşacaktır. Böylece verginin bir kısmını satıcı, bir
kısmını alıcı ödemiş olacaktır. Yani tüketici 1000 $ ‘ın altında bir vergi
ödemiştir.
7-) Hükümet, LPG gazı fiyatına
uyguladığı sübvansiyon kaldırmayı
planlamaktadır. Böylelikle benzin ile LPG fiyatları arasındaki fark kapanacak
ve bu alandaki harcamalar kısıtlanabilecektir
a) Vergi
oranındaki artış, talep edilen miktarı nasıl etkileyebilir ?
b) LPG
fiyatları benzin fiyatları ile eşitlenirse, benzin talebinde ne tür bir değişme
yaşanabilir ?
a) Vergi
oranındaki artış talep edilen miktarı azaltabilir.
b) LPG fiyatları benzin fiyatları ile eşlenirse
benzin talebinde bir artış yaşanabilir. Çünkü bu iki mal birbiri yerine
geçebilecek ikame mallar sınıfındadır. Bunu varsayılan bir grafikte incelersek
:
LPG‘nin fiyatlarındaki artış
talep miktarını azaltmış buna karşın
benzin talebini arttırmıştır.
8-) Çevre Bakanlığı, hava
kirliliğini önleme amacıyla benzinden
alınan vergilerin arttırılması yönünde Bakanlar Kuruluna bir teklifte bulunmuştur.
a) Bu
vergi tüketiciye mi yoksa üreticiye mi yansıyacaktır ? arz-talep şekliyle
açıklayınız.
b) Bu iki
programın sigara fiyatları üstünde bileşik etkisi ne olacaktır?
c) Benzin tüketicileri açısından
yararlı mı yoksa zararlı mı olacaktır ? Neden ?
d)Petrol endüstrisinde çalışan
işçiler açısından yararlı mı yoksa zararlı mı olacaktır ? Neden?
a)
Benzinin belirli bir talep esnekliğinin olduğunu göz
önüne alacak olursak. Verginin bir kısmı tüketiciye bir kısmı üreticiye
yansıyacaktır. Bunu varsayılan bir grafikte incelersek:
5 milyon
vergi koyulduğunu varsayalım.Söz konusu
mal üzerine 5 milyon vergi koyulduğunda üretici bu verginin 3 milyonunu
tüketiciye yansıtırken 2 milyonunu kendisi ödemek zorunda kalmıştır. Böylece
verginin %60’ı tüketiciye yansırken
%40’ı üreticiye yansımıştır.
b) eğer benzinin talep esnekliği çok fazla ise fiyat
artışlarına karşı talep miktarı çok duyarlıdır anlamına geldiğinden üreticiler
talep miktarının azalmasını önlemek için vergileri kendileri ödeyecekler,
fiyatları yükseltmeyeceklerdir. Fiyatlarda bir değişim olmadığından talepte de
bir değişim olmaz. Kirliliği önlemek
amacıyla yapılacak olan bu vergi arttırımı etkili olamayacaktır.
c) benzin tüketicileri açısından bu vergi uygulaması
zararlı olacaktır. Çünkü benzin, günümüz koşullarında oldukça ihtiyaç duyulan
bir maldır. Fiyatlarının yükselmesine karşın talebin miktarındaki azalma pek
fazla olamayacağından verginin büyük bir
payı tüketiciye yansıyacaktır.
d)vergi uygulamasından dolayı üreticinin karı
artmayacağından işçiler içinde zararlı olacaktır.
9) Sağlık Bakanlığı (!) , sigara piyasasını
etkilemek için iki tasarı hazırlamıştır. İlki, medya kampanyası ve sigaralar
üzerine yazılacak uyarılarla, sigaranın zararını kamuya aktarmak. Diğeri ise, Tarım Bakanlığı ile birlikte yürütülecek, tütün fiyatlarını denge
fiyatlarının üzerine çekecek tütün üreticileri için fiyatları destekleme
politikaları uygulamak.
a)
Bu iki uygulama sigara tüketimini nasıl etkileyecektir
? Grafikle açıklayınız.
b)
Bu iki programın sigara fiyatları üstünde bileşik
etkisi ne olacak ?
c)
Sigaralara aynı zamanda yüksek vergiler
uygulanmaktadır. Bu vergilerin sigara tüketimine etkisi nedir?
a) Bu iki uygulamada
sigara fiyatlarının artışına sebep olacağından sigaraya olan talep
miktarı azalacaktır.
Tütünün fiyatları denge fiyatlarının üstüne
çekilecek olursa sigara fiyatlarında bir artış görülür.
b) bu iki uygulamanın sağladığı
bileşik etki sigara tüketiminin azalması olacaktır. Ancak tüketiciler
kullanımına alıştıkları bir malın fiyatındaki bir değişikliğe ani tepki
göstermezler. Kullanılan miktardaki değişmeler için bir zamanın geçmesi
gerekir.
c) Sigara uygulanan yüksek vergilerin tüketime
etkisi kendini hemen göstermez. Çünkü sigara bağımlısı olan bireylerin
alışkanlıklarından, fiyat yüksekliği ile vazgeçmeleri kolay olmayacaktır. O
halde sigara tüketiminin talep esnekliğini az kabul edebiliriz. Tüketicilerin
bu alışkanlıklarını bırakmaları zaman gerektirecektir.
10-) fiyat
esnekliği gelir esnekliği
sebze
-0.17 0.87
hazır dondurulmuş sebze -2.61 0.64
Sebze ve hazır dondurulmuş
sebzenin karşılaştırılması yapıldığında ;
aynı birim fiyattan hazır dondurulmuş sebzenin talebinin daha çok
olduğunu görüyoruz. Fakat aynı miktarda fiyat artışı olduğunda hazır
dondurulmuş sebzenin talep miktarı daha
fazla azalmıştır. Bunun sebebi hazır dondurulmuş sebzenin, sebzeden daha
fazla fiyat esnekliğine sahip olmasıdır.
Gelir miktarı aynı olmak
koşuluyla incelediğimiz grafikte sebzeye olan talep miktarının hazır
dondurulmuş sebzeye olan talep miktarından fazla olduğunu görüyoruz. Aynı
miktarda talep edildiğini varsaydığımız
Y noktasından her iki grafiğe baktığımızda hazır dondurulmuş sebzeyi
geliri daha yüksek tüketicilerin tercih ettiğini görüyoruz.
0 yorum
Yorum Gönder