Türkiyedeki Kaplıcalar ve Maden Suları

Türkiye’ deki Kaplıcalar ve Maden Suları

·       Kaplıcalar Hakkında Genel Bilgi:

    Ilıca olarak da bilinir, maden sularından yararlanma amacıyla kaynarcaların çevresinde kurulan tesislere verilen genel addır.

Araştırmalar sonucunda çeşitli hastalıkların tedavisine yardımcı oldu-

ğu anlaşılan mineral iyonlarıyla yüklü maden sularının oluşumuna ilişkin değişik görüşler vardır. Bu görüşlerden biri, çatlaklardan sızan yerüstü sularının, yolu üzerindeki minarelleri eriterek derinlerdeki ısınmış katmanlara ulaştığı ve buradaki sıcaklığın etkisiyle buharlaşıp yoğunlaşarak yeryüzüne geri döndüğü biçimindedir. Magmaya yakın katmanlarda bazı minarelleri eritmiş durumda bulunan suların buharlaşıp yoğunlaşarak tektonik olaylarla yeryüzüne çıktığı görüşü ise başka bir yaklaşımdır. Maden suları fiziksel özellikleri bakımından çok sıcak, sıcak ve soğuk sular olarak sınıflandırılır. Kimyasal özellikleri bakımından ise bikarbonatlı, sülfatlı, tuzlu, kükürtlü, karbon dioksitli,demirli, arsenikli, iyotlu, karışık ve radyoaktif madensuları vardır.

  

 Maden suyunun yeryüzüne çıktığı kaynağa kaynarca denir. Bir kaynarca suyunun fiziksel ve kimyasal özelliği bir başkasına, hatta çok yakındaki bir kaynaktan çıkan maden suyunun özelliğine benze-

mez. Bu nedenle tıbbi tedaviye yardım amacıyla kullanımında özenli olmak gerekir. Öte yandan kaplıca sularının hastalıkların iyileştirilme-

sine katkıda bulunma ölçüsü hakkında ayrıntılı ve kesin bilimsel açık-

lama yoktur.

  Kaplıca sözcüğü, ılıcanın üstüne bir hamam yapılması sonucunda or-

taya çıkan tesisin “kaplı ılıca” biçiminde tanımlanmasından türemiştir.

Kaplıcalar, özellikleri nedeniyle şifalı sular olarak da bilinen maden sularının yeryüzüne çıktığı kaynarcalar ile bunların çevresinde kurulan

hamam, havuz, klinik, otel gibi tedavi ve konaklama tesislerinden olu-

şur. Tesisler, kaplıca suyundan banyo ve içme kürleriyle yararlanılma-

sına göre farklılıklar gösterir. Üç haftayı bulan banyo kürleriyle hekim

denetiminde fizik tedavi yapılan hidroterapi aygıtlarıyla donatılmış

kaplıcalarda daha geniş tesisler kurulur.

  Kaplıcalar sağlık açısından olduğu kadar turizm açısından da önem taşır. İnsanlığın eski çağlardan beri sağlık amacıyla şifalı sulardan ya-

rarlandıkları bilinmektedir. Anadolu’ nun çeşitli yörelerindeki kaplıcaların Yunan ve Roma dönemlerinden beri işletildiğini gösteren

yapı kalıntılarına rastlanır. 

·       Türkiye Kaplıcaları:

Türkiye’ de özellikle kaplıca turizmi bakımından önem taşıyan

başlıca kaplıcalar Yalova, Çekirge, Oylat, Pamukkale, Bolu, Kızılca-

hamam, Gönen ve Haymana kaplıcalarıdır.

1.   Pamukkale

Ege Bölgesi’ nde sıcak maden suyu kaynaklarıdır. Denizli ilinin

Merkez ilçesine bağlı Pamukkale köyünün kuzeydoğusuna düşer.Yak-

laşık 400 m yükseklikteki Pamukkale travertenleri yakınında bulunan antik Hierapolis kenti kalıntılarının çevresinde yer alır.

    Doğu-batı doğrultusunda uzanan bir kırık (fay) boyunca breşler ara-sından çıkan kaplıca suyu bikarbonatlı acı maden sularındandır. Sülfat

kalsiyum, sodyum, magnezyum ve karbon de dioksit içeren bu şifalı suların sıcaklığı 33-35.5 derece arasında değişir. Eskiden Hierapolis

kentinin içinde bulunduğu anlaşılan kaynarcalardan çıkan maden sula-

rının sıcaklığının 19. yy başlarında 80 derece olduğuna ilişkin tarihsel

kayıtlar vardır. Daha sonra oluşan bazı tektonik olaylar sonucunda kaynarcaların yer değiştirdiği sanılmaktadır. Toplam debileri yaklaşık

330 lt/sn’ dir.

      Pamukkale maden sularından sindirim sistemi, solunum, dolaşım

ve romatizma hastalıklarının tedavisinde yaralanılır.

2- Kızılcahamam Kaplıcaları

Kızılcahamam turizm yönünden Ankara'nın en hareketli ilçelerinden biridir.Hititlere, Friglere, Lidyalılara, Rumlara ait tarihi kalıntılar, mağaralar   ve tarihi eserlerden de anlaşılacağı üzere Kızılcahamam değişik medeniyetlere sahne olmuştur.

   İlçenin genel özelliklerini Kaplıcaları ve Milli Parkı belirlemektedir. İçinde bulunan şifalı kaplıcalarıyla Kaplıcalar Diyarı adını haketmiştir. Doğal güzellikleri,ormanları çamur banyoları, tarihi eserleri maden ve memba suları ile meşhurdur. Kaplıcalar ile maden suları dünya çapında üne sahiptir.

    Tatil yapmak,dinlenmek,tedavi olmak amacıyla yurt içi ve dışından özellikle Ankara’dan gelen konuklar için yakın olması nedeniyle tercih sebebidir. Kızılcahamam'da konaklama tesislerinin yatak kapasitesi yaklaşık 2500 civarındadır.

    Festivalleri, kültürel ve sanatsal programları gezinti yerleri,ormanları piknik alanları, insanının cana yakınlığı,termal tesisleri ve ulaşım kolaylığı ile önemli bir turizm merkezidir.

    İlçe ekonomisine büyük katkısı olan kaplıcaların Romatizmal, Dermatolojik, Ortopedik, Nörolojik ve Alerjik bazı hastalıkları tedavi ettiği bilinmektedir.

Genel Turizm Açısından:

- Meşhur soğuksu milli parkı,

- Her derde deva termal ve memba suları

- Kurtboğazı Barajı, Eğrekkaya ve Çamlıdere Barajları,

  Aydos Yaylası,
-40 kilometre yakınında Karagöl
-Tarihi yapılar,hamamlar,
-Eski çağlara ait mağaralar
-Kız Kalesi, Gelin Kayası,
-Avcılık, olta balıkçılığı,binicilik
-Kamp ve piknik alanları
-Tertemiz hava, nefis bir tabiat

ÜYÜK KAPLICA :

Büyük Kaplıca

İlçe merkezindedir, modern bir görünümde olup, içmeden ziyade banyo kürleri için kullanılır. Derinden gelen, volkanik sulardandır. Kaplıca bölümü, Türk hamamı bölümü ve kadın ve erkeklere ait havuzlardan oluşur. Sodyum bikarbonatlı, hafif klorürlü bir sudur. Kızılcahamam Belediyesi'nin yönetiminde işletilmektedir. Romatizma,egzama, kırık çıkık tedavi sonucu çıkan ağrılarda, kadın hastalıkları, dolaşım yolları, çocuk hastalıklarına iyi gelir. Suyunun sıcaklığı 50 derecedir.

rKüçük Kaplıca

Büyük Kaplıca kaynağının üst tepelerindedir. Suyun geldiği yerdeki kaya oyularak kubbeli bir hamam halini almıştır. Kaya aralığından çıktığı yerdeki sıcaklığı 51 derecedir. Kurnalı hamamdaki sıcaklığı ise 43 dereceye düşer. Tedavi yönünden Büyük Kaplıca'nın şifa değerini taşır.

,Sey Hamamı Kaplıcası

KIZILCAHAMAM' a 14 km uzakta Güvem bucağı' na 3 km uzakta bir dere kenarında kaynar. Sıcaklık 43 derecedir. Meşe ve çam ağaçlarının süslediği bir yerdedir. Su, bir değirmen döndürecek kadar bol akar. Erkeklere ve kadınlara ayrı ayrı hamamları ve havuzları vardır. Sular, havuzların dibinden kaynar. Havuzlara, soğuk su katılmadan girilebilir. Kalsiyum bikarbonatlı olan su içilir. Hazmı kolaylaştırır. Romatizma, nevralji, nevrit, kadın hastalıklarında faydalıdır. Geç tutan kırıklar ve mafsal tutukluklarında iyi sonuç alınır.

Maden Suları:

Çamlık Maden Suları.

Mide,karaciğer ,safrayolları, dolaşım sistemi bozokluklarına , bronşiti olan hastalara kalp yorgunluğu ve yetersizliğine ve iç organları hastalıklarına iyi gelmekte ve hazmı kolaylaştırmaktadır.

·       Kuruluşu 1957

·       Nitrit mg/lt yok- 100ml'de kaliform bakteri sayısı 0 olup madensuları yönetmeliğine uygundur.

·       Tüm işlemler eldeğmeden yapılmaktadır.

As-Koop Maden Suları

·       Mide,karaciğer ,safrayolları, dolaşım sistemi bozukluklarına , bronşiti olan hastalara kalp yorgunluğu ve yetersizliğine ve iç organları hastalıklarına iyi gelmekte ve hazmı kolaylaştırmaktadır.

·       Kuruluş 1976

• Tüm işlemler el değmeden yapılmaktadır.

Altın Memba Suları

• Soğuksu Milli Parkı içerisinde ormanın içinde bulunan su kaynağından beslenmektedir. Bu suya ''ALTINSU'' adını 17/7/1934 tarihinde ilçeye gelen ulu önderimiz Mustafa Kemal ATATÜRK vermiştir.
• Kuruluş 1950 'li yıllar
• Üretim otomatik makinelerde el değmeden yapılmaktadır
• Berrak, renksiz PH=6,5 tortu yoktur.

3- Gönen Kaplıcaları

       Marmara Bölgesi’ nde, Balıkesir’ in Gönen ilçesinde yer alan sıcak su kaynaklarıdır. Gönen kent merkezinin kuzey kesiminde bulunan kaplıcalara gelen sıcak sular, yöreden geçen kırık (fay) hattını örten ve geniş bir alan yayılan alüvyon katmanlarının gözeneklerine yerleşmiş durumdadır. Buradaki sıcak su kaynakları Eski kaynak, Çemberli kaynak ve Büyük Kanal adıyla da anılan Mermerli Kuyu’ dur.

  Kaynaklar, kaplıca tesislerinin ortasındaki geniş bir parktadır. Eski kaynak suyu 52 derece, Çemberli kaynak suyu 75 derece, Mermerli

Kuyu’ nun suyu da 77 derecedir. Sodyum, sülfat, bikarbonat ve klorür bakımından zengin olan bu kaynak suları, magmatik ve hipotonik su-

lar grubundadır.

  Gönen kentine 10 km kadar uzaklıkta Ekşidere Dağ Ilıcası ve Ekşidere Gençlik Suyu kaynakları vardır. Öteki sulardan daha soğuk olan bu kaynaklardan çıkan suların radyoaktivitesi yüksektir. Dağ Ilıcası’ nın suyu 44 derece, Gençlik Suyu ise 18 derecedir.

 

 Gönen Maden sularının banyo olarak romatizma, bağırsak, kan ve kadın hastalıklarında, içme kürleriyle kullanıldığında da sindirim sistemi hastalıklarında olumlu etkisi olduğu bilinir. Gelişmiş ulaşım olanakları ve modern tesisleri olan Gönen Kaplıcaları, kaplıca turizmi

bakımından Türkiye çapında önem taşır ve ilgi görür.

4- Haymana Kaplıcaları

   İç Anadolu Bölgesi’ nde maden suyu kaynağıdır. Ankara’ nın

güneydoğusunda, Haymana kasabasındaki tepelik bir alanda yer alır.

Bikarbonatlı ve karbondioksitli sulardandır. Kalker yapılı bir tepecik-

ten kaynaklanır. Yöredeki çöküntü alanında yüzeyden görülmeyen kırıklardan sızan suların geçirimsiz kayaçlar arasından kaynak noktasına doğru çıktığı sanılır.

KAPLICAYA GİDEN HASTALARIN İSTATİSTİKİ DÖKÜMÜ

Hastalıklar	Adet	İstifa eden	İstifa Edemeyen	Menfi
Romatizma	4.556	4.326	230	Yok
Lumbago	136	98	38	0
Siyatik	813	735	79	0
Kadın hastalıkları	326	221	105	0
Varis	21	3	2	16
Filebit	4	3	1
Hypertantion	378	268	110
Polinevrit	4	2	2	0
Litilbast	1	1	0	0
Çocuk felci	4	1	3	Az istifade
Osteomiyalit	2	2	0	0
Astım Bronşit	14	14	0	0
Guatr	4	0	4	0
Kilye rahatsızlığı	6	2	4	0
Hemoroit	3	1	0	0
Safra-Karaciğer	20	9	11	Yok
Ankilos	1	1	0	0
Ekzama ve Cilt	58	49	9	0

  Sıcaklığı 44 derece olan Haymana kaplıcası’ nın suyu oldukça boldur. İçildiğinde sindirim sistemine yaptığı olumlu etki nedeniyle sofra suyu olarak şişelenmesi önerilmiştir. Banyo için kullanıldığın- da dolaşım ve solunum sistemlerini olumlu yönde etkilediğine inanılır.

Roma ve Selçuklu dönemlerinde de işletilen Haymana Kaplıcası’ nda

bir fizik tedavi kuruluşu vardır.

Kaplıca Suyunun Terkibi ve Özellikleri
Sıcaklığı	Kaynakta 44,havuzda 42-43,küvetlerde 41 derecedir.
Radyoaktivitesi	0,155*10-9 gr/lt
Tuz miktarı	1,2211796 gr/lt
Yoğunluğu	15 derecede 1,00017 gr/cm küp

5-Bolu Büyük Kaplıca

    Karasu Ilıcaları olarak da bilinir, Bolu kentinin 5 km kadar

güneyinde kaplıcadır. Bolu Ovasının güney kesiminden geçen Kuzey Anadolu fay çizgisinin uzantıları üzerindedir.

    Kaynak kesiminde birbirinden bölmelerle ayrılmış, ısısı farklı üç havuzdan oluşan Büyük Kaplıca’ da su sıcaklığı 42-46 derece arasında

değişir. Bu su kalsiyum bikarbonat ve kalsiyum sülfat bakımından ol-

dukça zengindir. Kalsiyum dışında içinde sodyum, magnezyum, po-

tasyum , klor, fosfor ve amonyum iyonları da vardır. Bileşiminde az miktarda da olsa radyoaktif özellikte maddeler bulunduğu ve romatiz-

mal hastalıklara iyi geldiği için aranılan  bir kaplıcadır. Suyunun içimi

sert olmakla birlikte çeşitli mide rahatsızlıklarına iyi gelir.

6-Çekirge Kaplıcaları

    Marmara Bölgesi’ nde, Bursa kent merkezin kuzeybatısında bir dizi kaplıcadır. Nilüfer Çayı ile Uludağ etekleri arasında

yer alır. Batıdan kuzeydoğuya doğru uzanan kırık hattından aldığı sıcak su kaynaklarının en önemlisi, Yukarı Çekirge’ den çıkan Vakıfbahçe kaynağıdır. Sıcaklığı 47 derece olan yüksek debili bu su yöredeki otellere verilir. Diğer kaynaklar; Bademlibahçe, Karamustafa, Kaynarca, Yenikaplıca, Kükürtlü’ dür. Bu kaynakların suları daha sıcaktır.

     İstanbul’ a yakınlık, ulaşım ve konaklama kolaylıkları gibi etkenler yörede canlı bir kaplıca turizminin gelişmesini sağlamıştır. Bizans döneminde Pythia olarak bilinen kaplıcalar, bugünkü adını Çekirge Sultan’ dan söz edilen bir halk öyküsünden almıştır.

7-Oylat Kaplıcası

    Marmara Bölgesi’ nin Güney Marmara Bölümü’ nde sıcak maden suyu kaynağıdır. İnegöl ilçesinin Tahatköprü bucağına bağlı Saadet köyü yakınındaki Oylat yöresindedir. İnegöl çöküntü ovasının güne-

yindeki dağlık alanda yer alır.

    Sıcaklığı 40 dereceyi, debisi 40 lt/sn’ yi bulur. Kaplıca çevresinde

kaynarcaya gelen maden sularının sızmasıyla yeryüzüne çıkmış bazı,

kaçak kaynaklar da vardır. Yörede göz hastalıklarına iyi geldiğine ina-

nılan Göz Suyu bunlardan biridir. İnegöl kentinden 19 km’ lik düzgün bir yolla ulaşılan Oylat Kaplıcası’ nda konaklama ve hizmet tesisleri vardır.